Daarom kiezen voor beton

De praktijkvoorbeelden in het vervolg van deze publicatie laten de veelzijdigheid van het product beton zien. In alle gevallen heeft een afwegingsproces plaatsgevonden en is de keuze uiteindelijk gevallen op de variant met beton. Overwegingen die vaak ten grondslag hebben gelegen aan de keuze voor beton zijn hier weergegeven.

Economie
De economische voordelen van betonverhardingen komen tot uitdrukking wanneer de korte- en langetermijnkosten van verschillende alternatieven met elkaar worden vergeleken. Een levenscycluskostenanalyse of ‘life cycle costs analysis’ (LCCA) is het middel om het rendement van een investering op lange termijn te berekenen. Hierdoor kunnen alternatieve oplossingen met elkaar worden vergeleken. De methode houdt rekening met de kosten voor de wegbeheerder/investeerder en die voor de gebruiker. Bovendien worden alle andere relevante kosten meegenomen over de gehele levensduur voor de verschillende opties. Levenscycluskostenanalyses tonen aan dat het voordeel van de lagere investeringskosten voor een asfaltverharding vaak niet opweegt tegen de voordelen op lange termijn van een betonverharding.

Milieukosten
De lange levensduur van een betonverharding heeft ook een gunstige invloed op de milieukosten. Een goed aangelegde betonverharding heeft een levensduur van dertig tot veertig jaar of meer en heeft in al die jaren nauwelijks of geen onderhoud nodig. Dit betekent ten aanzien van milieukosten dat er op lange termijn besparingen mogelijk zijn op het gebied van grondstoffen, transport en energieverbruik.

Recycling van gewapende betonverharding

Omdat er weinig of geen onderhoud plaatsvindt, zijn er minder files als gevolg van wegwerkzaamheden. Dit zorgt voor een reductie in brandstofverbruik en uitlaatgassen. Tot slot zijn de milieukosten van beton laag, omdat het materiaal honderd procent recyclebaar is.

Hergebruik
Beton is een inert materiaal, is 100 procent recyclebaar en leent zich voor hoogwaardig hergebruik. Oude, opgebroken betonverhardingen kunnen in breek- en zeefinstallaties tot betongranulaat worden verwerkt. Bij de productie van betonmortel komt geen afval vrij. Restbeton, van bijvoorbeeld sluitvrachten, wordt volledig hergebruikt als grondstof of toegepast in standaardproducten. Bij alle betoncentrales wordt spoelwater gezuiverd en weer ingezet als proceswater. Bij de productie van beton wordt steeds vaker gebruikgemaakt van reststromen uit andere productieprocessen.

Rijcomfort
Ontwerpen die volledig op specifieke situaties zijn toegespitst, nieuwe aanlegtechnieken, oppervlakafwerkingen en moderne machines maken het mogelijk betonoppervlakken van hoge kwaliteit te realiseren. Deze wegdekken voldoen aan de eisen en doelstellingen van wegbeheerders, weggebruikers en omwonenden. Een blijvende langsvlakheid zorgt voor een hoog rijcomfort en een nauwelijks teruglopende stroefheid bevordert de verkeersveiligheid. Vooral bij oppervlakken in uitgeborsteld beton blijkt na verloop van jaren geen significante vermindering van de stroefheid op te treden. Uitgeborsteld beton vermindert ook de geluidsproductie van een weg.

Betonverhardingen zijn ongevoelig voor spoor- en ribbelvorming. Betonoppervlakken zijn ongevoelig voor slijtage. Nog een belangrijk kenmerk van betonverhardingen is dat de langs- en dwarsvlakheid die bij aanleg worden bereikt, ook na vele jaren nog onveranderd zijn. Door deze eigenschappen heeft een betonverharding ook geen last van aquaplaning.

Verhardingstijd
De tijd tussen de aanleg en de ingebruikname van een betonverharding bedraagt veel minder dan de nog vaak genoemde 28 dagen. Deze termijn komt voort uit de bepaling van de normsterkte voor beton. Maar die is voor de openstelling voor verkeer niet relevant. De moderne betontechnologie maakt het mogelijk dat op een verharding al na enkele dagen verkeer kan worden toegelaten. Het gebruik van snelverhardende betonspecie maakt het mogelijk de verhardingstijd nog verder te beperken, tot 24 uur of in sommige gevallen zelfs korter.

Vloeistofdichtheid
Beton is uitermate geschikt voor het aanleggen van vloeistofdichte verhardingen, bijvoorbeeld bij tankstations. Beton bezit een dichte structuur waardoor gemorste brandstoffen en oliën het materiaal nauwelijks kunnen binnendringen. In beton zelf bevinden zich geen voor het milieu schadelijke stoffen; er is dus ook geen sprake van uitloging van dergelijke stoffen naar de ondergrond.

Brandstofbesparing
Het gemiddelde brandstofverbruik van vrachtverkeer is op betonverhardingen ruim twee procent lager dan op asfaltverhardingen. Dit is gebleken uit internationaal onderzoek [7] met lege en volle vrachtwagens. Berekend over de levensduur van een drukke autoweg betekent deze besparing een groot verschil in brandstofverbruik en in de uitstoot van vervuilende gassen.

Voor personenauto’s is de rolweerstand van een gebezemd betonoppervlak vergelijkbaar met de rolweerstand van steenmastiekasfalt en dicht asfaltbeton. De rolweerstand van uitgeborsteld beton ligt ongeveer tien procent hoger dan van gebezemd beton en is vergelijkbaar met de rolweerstand van zeer open asfaltbeton

Besparing op verlichtingsenergie
Door het hoge reflecterende vermogen van een betonoppervlak is een besparing haalbaar in de verlichtingskosten van straten en wegen. De besparing kan tot uiting komen in het plaatsen van minder lichtmasten of door te kiezen voor een lagere lichtopbrengst van de lampen. Dat heeft een geringer elektriciteitsverbruik tot gevolg. Het reflecterende vermogen van een betonoppervlak kan een besparing op investerings- en energiekosten voor verlichting opleveren tot dertig procent. Op buitenwegen zonder verlichting levert beton de hoogste zichtbaarheid op.

Winterhard
Betonverhardingen zijn bestand tegen alle weersomstandigheden. Na een strenge winterperiode met periodes van vorst en dooi wordt de wegbeheerder niet geconfronteerd met schade (scaling) aan het oppervlak of gaten in het wegdek. Als een betonverharding op de juiste manier is aangelegd, is een lange levensduur verzekerd onder alle weersomstandig­heden en klimaatinvloeden. Er zijn dus geen extra herstelwerkzaamheden en ook geen herstelkosten te verwachten. Voor een goede vorst-dooibestandheid zijn de cementkeuze en het type toeslagmateriaal van belang.

Maatschappelijke aspecten
Duurzaamheid heeft behalve op milieu (planet) en economie (profit) ook betrekking op sociaal-maatschappelijke aspecten (people). Het welzijn en de veiligheid van mensen staan hierbij centraal.

Betonwegen zijn veilig en gezond aan te leggen, met weinig hinder voor omgeving en omwonenden. Daarnaast is gedurende de levensduur weinig onderhoud aan betonverhardingen nodig. Dit betekent dat maar weinig werkzaamheden uitgevoerd moeten worden, met als positief gevolg: minder hinder voor zowel weggebruikers als omwonenden. Door het onderhoudsarme karakter zijn betonwegen ruim beschikbaar, waardoor de mobiliteit wordt bevorderd.