Op het kruispunt naar CO2-arme(re) cementen
De cementindustrie werkt hard aan de verduurzaming van de sector door de materiaalgebonden CO2-emissie van cement structureel te verlagen.
Een grootste deel, bijna 2/3, van de CO2-emissie komt vrij bij de productie van portlandcementklinker; het halffabrikaat voor cement. Door het toepassen van een geringer aandeel portlandcementklinker in een cement lijkt een significante verlaging van deze emissie eenvoudig te bereiken. Het terugbrengen van het aandeel portlandcementklinker kan worden bereikt door het vervangen van de portlandcementklinker door andere (hydraulische) materialen zoals bijvoorbeeld gegranuleerde hoogovenslakken of poederkoolvliegas. Materialen die vrijkomen bij de productie van staal (hoogovenslakken) en het opwekken van energie door kolengestookte energiecentrales (poederkoolvliegas). Dergelijke cementen worden al decennia toegepast in Nederland en kennen we als CEM III (hoogovencement) en CEM IIB/V (portlandvliegascement).
Maar…. ook de industrieën waar deze materialen als reststof vrijkomen moeten verduurzamen. Dat betekent concreet dat door sluiting van kolengestookte energiecentrales er nu al nauwelijks of geen geschikte vliegas meer beschikbaar is en zal door procesaanpassingen in de staalindustrie t.g.v. de voorgenomen verduurzaming er op termijn ook geen hoogovenslak meer beschikbaar zijn voor de productie van hoogovencement!
Er komen serieuze veranderingen aan in het palet van beschikbare cementen voor de Nederlandse markt!
Opdrachtgevers, aannemers, adviseurs en betonmortelleveranciers zullen moeten antisciperen deze veranderingen. In praktijk komt het erop neer dat gekeken moet worden of het beton voor hun projecten, op basis van de beschikbare (nieuwe) cementen, zal voldoen aan de functionele eisen die aan een betonweg worden gesteld.
In een serie van drie artikelen kijkt de cementindustrie en twee opdrachtgevers naar de, actuele en toekomstige, ontwikkelingen in cementen en wat implicaties van deze ontwikkelingen zijn:
Hoe komt er CO2 vrij bij de productie van cement?
De belangrijkste grondstof voor cement is portlandcementklinker. Bij de productie daarvan komt veel CO2 vrij. Verreweg het grootste gedeelte daarvan – bijna twee derde – is het onvermijdelijke gevolg van de chemische reactie die tijdens de productie plaatsvindt: de calcinatie van kalksteen. Hierbij wordt kalksteen (CaCO3) omgezet in vrije kalk (CaO) en CO2. De emissie is ongeveer 510 kg CO2 per ton klinker. Daarnaast is zo’n 30% van de CO2-footprint van cement afkomstig van de (fossiele en secundaire) brandstoffen waarmee de klinkeroven wordt verhit. Ongeveer 10% is het gevolg van het elektriciteitsverbruik voor de cementmaling.
Voor meer achtergronden en ontwikkelingen lees ook de CO2-ROADMAP CEMENT EN BETON IN NEDERLAND